ایران رتبه دوم مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها در جهان | فروش بدون نسخه آنتی بیوتیک ممنوع است

به گزارش شهرآرانیوز، نوشین محمدحسینی سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو در نشست با خبرنگاران اظهار کرد: ۳۸ درصد دارو‌های نسخ پزشکان را آنتی بیوتیک‌ها تشکیل می‌دهند.

وی ادامه داد: سازمان بهداشت جهانی ۶۵ کشور دنیا را درباره مصرف منطقی آنتی بیوتیک‌ها مورد بررسی قرار داده است و ایران رتبه دوم جهان در مصرف غیر منطقی آنتی بیوتیک در جهان را داراست و بعد از ایران ترکیه و سودان قرار دارند.

 

محمدحسینی بیان کرد: ما در سازمان غذا و دارو گروه تجویز و مصرف منطقی دارو داریم که اقداماتی برای ارتقای فرهنگ مصرف در مدارس و تهیه بروشور گرفته تا آموزش خانم‌های خانه دار و کارمندان انجام داده ایم و با همکاری انجمن بیماری‌های عفونی فیلم‌هایی برای پزشکان تولید کردیم و بررسی نسخ پزشکان و اقدامات صورت گرفته منجر شده است تا میزان آنتی بیوتیک در نسخ دارویی از آمار بالای ۵۱ به ۳۹ درصد برسد و بنابر توصیه سازمان جهانی بهداشت این عدد باید به ۳۰ درصد برسد.

 

سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو با اشاره به آنتی‌بیوتیک‌های رکوددار مصرف در ایران گفت: پرمصرف‌ترین آنتی‌بیوتیک در ایران مترونیدازول است و در رتبه‌های بعدی آموکسی سیلین، کو آموکسی کلاو، سفالکسین و سیپروفلوکساسین، سفکسیم و آزیترومایسین پرمصرف‌ترین آنتی بیوتیک‌های خوراکی هستند و پر مصرف‌ترین آنتی بیوتیک‌های تزریقی پنی سیلین‌ها هستند و در این بین پنی سیلین ۶.۳.۳ رکورددار مصرف است و در رتبه‌های بعدی جنتامایسین، سفازولین و سفتریاکسون قرار دارند.

محمد حسینی ادامه داد:‌مصرف آنتی بیوتیک در بیماری‌های ویروسی کمکی نمی‌کنند بلکه با از بین بردن میکروب‌های روده که به جذب غذا و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند موجب می‌شوند ما در برابر میکروب‌ها بی سلاح شویم و شرایط بدتری داشته باشیم و باید اجازه بدهیم که پزشک درباره نوع آنتی بیوتیک و زمان مصرف نظر بدهد و بعد اقدام به مصرف کنیم.

 

وی با بیان اینکه فروش بدون نسخه آنتی بیوتیک در داروخانه‌ها ممنوع است، گفت: اگر فرهنگ مصرف را درست کنیم هیچ داروخانه‌ای به دنبال تجویز آنتی بیوتیک نخواهد رفت و مردم باید بدانند مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک مضر است و اگر فرهنگ مصرف را درست نکنیم، موفق نخواهیم بود، نظارت‌ها صورت می‌گیرد، اما باید توجه داشت که ما ۱۳ هزار داروخانه داریم و نمی‌توانیم در تمام داروخانه‌ها بازرس داشته باشیم و اگر مردم خود بر قانون نظارت کنند دیگر شاهد فروش بدون نسخه آنتی بیوتیک‌ها در داروخانه‌ها نخواهیم بود البته باید توجه داشت که درخوست بدون نسخه هم ممنوع است.

با اشاره به  هفته اطلاع رسانی دارو‌های آنتی میکروبیال، گفت: آنتی‌بیوتیک‌ها یکی از موثرترین و مهمترین دارو‌هایی هستند که می‌توانند در حیات بشری نقش داشته باشند. تنها بیماری‌های عفونی به آنتی‌بیوتیک وابسته نیستند، بلکه انواع شیمی درمانی‌ها، جراحی‌ها و بسیاری از فرایند‌های پزشکی به وجود آنتی بیوتیک‌ها و تاثیر آن‌ها وابسته است. از طرفی متاسفانه مقاومت میکروب‌ها به آنتی‌بیوتیک‌ها باعث این ترس شده است که به روزی بازگردیم که هنوز آنتی بیوتیک کشف نشده بود.

وی افزود: همزمان با پیدایش آنتی بیوتیک‌ها مقاومت میکروبی هم آغاز شده است. به عنوان مثال از اولین سالی که پنی سیلین وارد بازار شده است، بلافاصله سال بعد از آن مقاومت به پنی سیلین گزارش شده است، اما در سال‌های اول مرتبا آنتی بیوتیک‌های جدید به بازار آمده و در نتیجه مقاومت آنتی بیوتیک کمتر بوده است. اما در حال حاضر آنتی بیوتیک جدید بسیار کمی به بازار دارویی عرضه می‌شود، اما هر روز گزارش جدیدی از مقاومت میکروبی داریم و با این روند کم کم به طور کامل در مقابل میکروب‌ها خلع سلام می‌شویم.

 

وی ادامه داد: بر همین اساس دنیا یک هفته را برای حفاظت از آنتی‌بیوتیک‌های باقی مانده گذاشته است تا توجه را به بحث مقاومت میکروبی جلب کند. امسال با توجه به شیوع کرونا این مشکل چندین برابر هم شده است. هر ساله در این موقع از سال به دلیل شیوع آنفلوآنزا، شاهد مصرف بی رویه و نادرست و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها بودیم، اکنون هم با توجه به شیوع کرونا می‌بینیم که مشکلات در این حوزه چندین برابر شده است. از طرفی تا سال گذشته هفته جهانی آنتی بیوتیک‌ها را داشتیم، اما امسال نام آن به  هفته دارو‌های آنتی میکروبیال تغییر کرده است. بر این اساس تا سال قبل فقط نگران آنتی‌بیوتیک‌ها بودند، اما امسال نگرانی به دارو‌های ضد انگل، ضد ویروس و ضد قارچ هم گسترش پیدا کرده است و متاسفانه در مقابل این دارو‌ها هم مقاومت ایجاد شده است.

 

محمدحسینی درباره میزان مصرف خودسرانه دارو، گفت: باید توجه کرد که مصرف آنتی‌بیوتیک بدون تجویز پزشک، تنها مورد مصرف خودسرانه نیست، بلکه گاهی پزشکمان را مجبور و اصرار می‌کنیم که برایمان آنتی بیوتیک تجویز کند یا بسیاری از افراد به محض قطع علائم، داروی آنتی بیوتیک را قطع می‌کنند که این موارد هم جزو مصرف خودسرانه محسوب می‌شوند. باید توجه کرد که وقتی میکروب‌ها به یک سطحی در بدن می‌رسند، علائم ایجاد می‌شود، حال وقتی آنتی بیوتیک را شروع می‌کنیم، اولین گروه میکروب‌هایی که از بین می‌روند، ضعیف‌ترین آن‌ها هستند؛ بنابراین وقتی علائم قطع می‌شود، همه میکروب‌ها از بین نرفته‌اند، بلکه تعداد زیادی از آن‌ها که میکروب‌های ضعیف‌تر هستند، از بین رفته‌اند و میکروب‌های قوی‌تر هنوز باقی ماندند و تعدادشان کم است و فرد دیگر علامت ندارد.

وی افزود: حال اگر فرد آنتی بیوتیک را قطع کند، میکروب قوی که آنتی بیوتیک را شناختهاست، در بدن باقی می‌ماند و این بار به محیط بیشتر دسترسی دارد و چند وقت دیگر فرد دوباره بیمار می‌شود و در عین حال به آنتی بیوتیک مقاوم می‌شود و به آنتی بیوتیک قوی‌تری نیاز خواهد داشت. یکی دیگر از موارد مصرف خودسرانه این است که صرف توصیه دوست یا به دلیل شباهت علائم با یک بیماری همان آنتی بیوتیک را مصرف می‌کنیم.

 

محمدحسینی درباره مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌های طبیعی گفت: از نظر مصرف غیرمنطقی وخودسرانه، فرقی بین داروی طب سنتی و طب نوین وجود ندارد. همان قدر که دارو‌های طب نوین می‌توانند تداخل و عوارض جانبی داشته باشند، دارو‌های طب سنتی هم می‌توانند عارضه ایجاد و همان قدر که مصرف غیرمنطقی دارو‌های شیمیایی آسیب‌زاست، مصرف نادرست دارو‌های طب سنتی هم می‌تواند آسیب زا باشد.

وی افزود: دارو‌های طب سنتی باید زیر نظر متخصصان طب سنتی تجویز شوند و متخصص باید فرد را معاینه و با توجه به نیاز فرد دارو تجویز کند. تفکر نادرستی در کشور رواجپ پیدا کرده است که دارو‌های طب سنتی اگر فایده نداشته باشند، ضرر هم ندارند، اما این موضوع درست  نیست و مصرف بی رویه این دارو‌ها ه ممی تواند به شدت آسیب زا باشد و به همین دلیل باید تحت نظارت پزشک مصرف شوند.

 

محمدحسینی درباره میزان مصرف آنتی بیوتیک در دوران کرونا  گفت: همه ما می‌دانیم که کرونا یک ویروس است. یکی از مهمترین مسائلی که مردم باید بدانند این است که آنتی بیوتیک‌ها به هیچ عنوان روی ویروس‌ها موثر نیستند و قابلیت شناسایی و پیدا کردن ویروس را ندارند که بتوانند روی آن تاثیرگذار باشند.

وی افزود: متاسفانه با شیوع کرونا و شایعاتی که منتشر شد، افراد زیادی به مصرف آنتی بیوتیک‌ها برای پیشگیری، روی آوردند که بسیار خطرناک است، زیرا مصرف بی رویه آنتی بیوتیک‌ها سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند. در حالی که تنها سلاح در برابر ویروس سیستم ایمنی است. باید توجه داشت که کرونا که هنوز داروی اختصاصی ندارد و برای آن از دارو‌های ضدویروسی که در ویروس‌های قبلی موثر بودند، استفاده می‌کنیم و باید توجه داشته باشیم که استفاده از آنتی بیوتیک‌ها در کرونا بسیار خطرناک است

وی درباره مصرف آنتی بیوتیک در برخی مراحل درمان کرونا بیان کرد: البته مواردی وجود دارد که بیماری  مبتلا به کرونا علاوه بر عفونت ویروسی دچار  یک عفونت باکتریال می‌شود و در این زمان پزشک با تشخیص نوع عفونت، آنتی بیوتیک درست را انتخاب می‌کند و بر همین اساس در برخی مراحل درمان بیماری کرونا از آنتی بیوتیک‌ها استفاده می‌شود، اما این زمانی است که پزشک مطمئن است که یک عفونت باکتریالی هم ایجاد شده است. به طور کلی آنتی بیوتیک‌ها بر روی کرونا و هیچ بیماری ویروسی دیگری، هیچگونه تاثیری ندارند.

 

وی تاکید کرد: مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک عوارضی مانند گسترش مقاومت میکروبی و از بین بردن میکروب‌های مفید روده دارد که جذب مواد مغذی را کاهش می‌دهد. مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک حتی به دور ریختن آنتی بیوتیک هم برمی‌گردد. این ضرر‌ها فقط به یک شخص برنمی‌گردد، بلکه جامعه جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

 

سرپرست دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو درباره نشت رمدسیویر در ناصرخسرو، گفت: دارو‌هایی که در بازار غیررسمی مانند ناصرخسرو به فروش می‌رسند، کاملا تقلبی هستند. از مردم خواهش می‌کنم که به هیچ عنوان از مسیر غیررسمی دارو تهیه نکنند. این دارو‌ها حتی در داروخانه‌ها هم توزیع نمی‌شود، بلکه صرفا در اختیار بیمارستان‌هایی قرار می‌گیرد که سانتر کرونا هستند. اگر دارویی خارج از مسیر اصلی دیده می‌شود یا تقلبی است یا فقط برچسب روی دارو مثلا رمدسیویر بوده و داروی دیگری است. اصلا نباید از بازار غیررسمی دارو بخرید، زیرا ممکن است به قیمت جان بیمار تمام شود.

محمدحسینی درباره توزیع نشدن واکسن آنفلوآنزا در داروخانه‌ها، گفت: امسال واکسن آنفلوآنزا در اختیار معاونت بهداشتی قرار گرفت تا برای گروه‌های خاص به صورت رایگان تزریق شود و به همین دلیل وارد داروخانه‌ها نشد. زیرا گروه‌های خاص باید حتما واکسینه می‌شدند. افراد معمولی با رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک و شستن دست‌ها، نسبت به آنفلوآنزا تقریبا ایمن هستند. زیرا احتمال ابتلا بسیار کاهش می‌یابد.

 

وی درباره میزان مصرف دارو‌های ضدافسردگی وآرامبخش با توجه به وضعیت کرونا، گفت: تجویز خانگی برای دارو‌های ضدافسردگی و اعصاب و روان، کاملا خطرناک، غلط و نادرست است و می‌تواند عوارض غیرقابل جبران داشته باشد. تجویز دارو صرفا باید از سوی پزشک انجام شود. آمار مصرف دارو‌های ضد افسردگی نه تنها در کشور ما بلکه در تمام دنیا بالا رفته است. بجای مصرف چنین دارو‌هایی باید برای خودمان برنامه شاد گذاشته، ورزش کنیم، امید به زندگی را در خودمان بالا بریم و این موارد باعث می‌شود که نیازمان به دارو‌های ضدافسردگی کاهش یابد.

محمدحسینی درباره آمار مسمومیت دارویی در مبتلایان به کرونا گفت: هنوز در این زمینه آماری گزارش نشده است البته برای بیماران کرونا دستروالعمل درمانی نوشته شده و  برای تدوین دستورالعمل تداخل دارویی  بررسی می‌شود. در عین حال تداخل‌ها در چنین مواردی باید مدیریت شود که همکاران داروساز این تداخل‌ها را با تغییر ساعت یا دوز مصرف مدیریت می‌کنند. اگر تداخلی منجر به مشکل می‌شود، تداخل مدیریت نشده است.

وی درباره تاثیر نسخه نویسی الکترونیک بر کاهش تجویز آنتی بیوتیک گفت: فکر نمی‌کنم این موضوع تاثیری داشته باشد. زیرا نسخ فعلی هم ثبت و بررسی می‌شوند. تنها اثر نسخه الکترونیک در این حوزه این است که اگر بر اثر خط پزشک در داروخانه یا در بیمارستان، ممکن است اشتباهی را انجام دهد که این موضوع با نسخه الکترونیک کاهش می‌یابد.

وی افزود: آنچه در تجویز منطقی آنتی بیوتیک موثر است، طبقه بندی آنتی بیوتیک‌ها به سه دسته اصلی است که شامل دسته‌ای که همه پزشکان می‌توانند آن را تجویز کنند، دسته‌ای که باید با احتیاط تجویز شود و دسته‌ای که باید در شرایط خاص تجویز شود. این طبقه بندی در کشور ما هم انجام شده و لیست آن اعلام شده است.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان